4B yeniden mecburi sigortalılık, Türkiye’de Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan bireylerin belirli şartlar altında sigortalılıklarının yeniden başlatılması anlamına gelir. Bu uygulama özellikle geçmişte sigortalılığı sona ermiş olan, ancak tekrar kendi nam ve hesabına çalışmaya başlayan kişiler için geçerlidir. Yazımızda 4B yeniden mecburi sigortalılık kavramını tüm yönleriyle açıklıyor, kimleri kapsadığını ve nasıl uygulanacağını detaylı şekilde ele alıyoruz.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılık Nedir?
4B yeniden mecburi sigortalılık, kişinin Bağ-Kur kapsamındaki çalışmasına ara verdikten sonra yeniden kendi adına faaliyete başlaması durumunda, sosyal güvenlik sistemine otomatik olarak dahil edilmesi anlamına gelir. Bu düzenleme ile esnaf, sanatkâr ya da serbest çalışan bireyler herhangi bir başvuru yapmadan yeniden sigortalı sayılabilir. Amaç, kayıt dışı çalışmanın önüne geçmek ve sosyal güvenlik kapsamını genişletmektir.
Hangi Durumlarda 4B Mecburi Sigortalılık Yeniden Başlar?
Kişinin sigortalılığı sona erdikten sonra yeniden faaliyete geçmesi durumunda 4B yeniden mecburi sigortalılık devreye girer. Bu kapsamda belirli kriterlerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Vergi Kaydı Açılması
Vergi dairesine başvurarak yeniden gelir vergisi mükellefi olan bireylerin 4B sigortası otomatik olarak başlatılır. Bu durum sistem tarafından SGK’ya bildirildiği için kişi başvuru yapmasa da yeniden sigortalı sayılır.
Esnaf Siciline Kayıt
Esnaf ve sanatkâr siciline kayıt yaptırılması da yeniden mecburi sigortalılığı başlatır. Bu kayıt esnasında herhangi bir sosyal güvence türü belirtilmediğinde sistem doğrudan 4B sigortasına yönlendirir.
Ticaret Siciline Tescil
Ticari faaliyetler için ticaret siciline yapılan tescil işlemleri de kişinin yeniden 4B sigortalısı olmasına neden olur. Özellikle şirket ortaklıklarında bu durum sıklıkla gündeme gelir.
Kimler 4B Yeniden Mecburi Sigortalı Sayılır?
Belirli meslek grupları ve çalışma biçimleri 4B kapsamına alınır. Ancak yeniden mecburi sigortalılık için bu kişilerin faaliyetlerine fiilen başlamış olmaları gereklidir.
Şirket Ortakları
Limitet ve anonim şirket ortaklarının yeniden faaliyete başlaması durumunda 4B sigortalılıkları yeniden başlatılır. Ortaklığın tescili ile birlikte sigorta süreci başlar.
Serbest Meslek Sahipleri
Avukat, mali müşavir, doktor gibi serbest meslek erbapları mesleklerine tekrar dönmeleri halinde yeniden sigortalı olurlar. Vergi kaydı bu sürecin temel belirleyicisidir.
Tarımsal Faaliyette Bulunanlar
Çiftçilik gibi tarımsal üretim yapan bireyler ziraat odasına yeniden kayıt yaptırdıklarında mecburi sigortalılıkları başlatılabilir. Bu durumda tarım bağ-kur kapsamında değerlendirilirler.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılığın Başlama Tarihi
Yeniden sigortalılığın başlama tarihi, kişinin ilgili kuruma bildirim yaptığı tarihten itibaren belirlenir. Ancak sistem otomatik olarak sigortalılığı başlattığı için geri bildirim süreleri kritik önem taşır.
Geriye Dönük Başlatma Mümkün mü?
Genel olarak yeniden sigortalılık ileriye dönük başlatılır ancak bazı özel durumlarda geçmişe dönük olarak da tescil işlemi yapılabilir. Bunun için SGK tarafından yapılan denetimler ve kişinin beyanı esas alınır.
Bildirim Süreleri
Ticaret sicili, vergi dairesi veya esnaf sicili tarafından yapılan bildirimler SGK sistemine düştüğü anda sigorta başlangıcı yapılır. Bildirim süresi genellikle 10 gün içerisinde tamamlanır.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılığın İptali Mümkün mü?
Kimi zaman sistem tarafından yapılan otomatik sigortalı başlatmaları yanlış veya hatalı olabilir. Bu gibi durumlarda belirli yollarla sigortalılığın iptali mümkündür.
Yanlış Bildirim Durumu
Yanlışlıkla yapılan vergi kaydı veya ticaret sicili tescili neticesinde başlatılan sigortalılıklar için iptal talebinde bulunulabilir. Bu iptal işlemi için SGK’ya dilekçe ile başvuru gerekir.
Faaliyetin Hiç Başlamamış Olması
Kişinin faaliyete başlamadığı halde kayıt yaptırmış olması durumunda sigortalılık geçersiz sayılabilir. Bu durumda SGK ilgili belge ve beyanlarla birlikte durumu değerlendirir.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılık Ne Zaman Sona Erer?
Yeniden başlatılan sigortalılığın sona ermesi için kişinin faaliyetini sonlandırması ve ilgili kurumlara bildirimde bulunması gerekir. Faaliyetin sona erdiği tarih itibariyle sigortalılık da sona erdirilir.
Vergi Kaydının Silinmesi
Vergi kaydı iptal edilen kişilerin sigortalılığı da sona erer. Bu durum sistem tarafından otomatik olarak işlenir ve kişi tekrar sosyal güvenlik kapsamı dışında kalır.
Esnaf Sicil Kaydının İptali
Esnaflığın bırakılması veya sicil kaydının kapatılması da aynı şekilde 4B sigortalılığını bitirir. Burada esas olan faaliyetin son bulduğunu gösteren resmi kayıtlardır.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “4B yeniden mecburi sigortalılık ne demek?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
4B yeniden mecburi sigortalılık herkesi kapsar mı?
Hayır, yalnızca kendi adına ve hesabına çalışanlar, vergi mükellefleri, şirket ortakları ve esnaf statüsünde faaliyet yürütenler için geçerlidir.
Otomatik olarak sigortalı olmak zorunda mıyım?
Eğer gerekli kurumlara kayıt yapıldıysa sigortalılık otomatik olarak başlatılır ve kişinin başvuru yapmasına gerek kalmaz.
Yeniden sigortalı olduğumu nasıl öğrenebilirim?
e-Devlet üzerinden SGK Tescil ve Hizmet Dökümü ekranından sigortalılığınızın yeniden başlayıp başlamadığını öğrenebilirsiniz.
4B sigortalılığı başlarken borç birikir mi?
Sigortalılık başladıktan sonra prim ödemeleri düzenli yapılmazsa borç birikir ve bu borç ileride emeklilik sürecini etkileyebilir.
Yanlış kayıtla sigortalı olduysam ne yapmalıyım?
Yanlış kayıtlarda SGK’ya dilekçe vererek sigortalılığın iptalini talep edebilir, yanlışlığın düzeltilmesini sağlayabilirsiniz.
Esnaflığı bırakınca sigortalılık hemen sona erer mi?
Evet, esnaflık sicil kaydının iptaliyle birlikte sigortalılık da sistemden düşer ve kişi 4B kapsamı dışına çıkar.
Faaliyete başlamadan kayıt yaptırmak sorun yaratır mı?
Evet, bu durum yanlış sigortalılık anlamına gelir ve hem borç doğurur hem de ileride iptal süreciyle uğraşmanıza neden olur.
Tekrar sigortalı olmak için dilekçe vermek gerekir mi?
Hayır, sistem kayıtlı olduğunuz kurumlardan gelen bildirimlerle otomatik olarak sizi 4B sigortalısı olarak tanımlar.
Kaynak: https://www.nedemekti.com/
